چوخا لباس ملی گرجستان است. با توجه به جنبه های تاریخی و قوم نگاری، انواع مختلفی ار چوخا وجود دارد. همانطور که مشخص است، چوخا بخشی از لباس سنتی مردان در مردم قفقاز و همچنین در گرجستان بوده است. چوخا یک کت پشمی است که معمولاً توسط مردان پوشیده می شود و دارای نگهدارنده کارتریج روی سینه است. آنها زمانی چین های اولیه بودند که بعداً برای نگهداری گلوله و باروت ساخته شدند و اکنون آنها جنبه زینتی دارند.
چوخا هنوز در گرجستان به عنوان نماد غرور ملی استفاده می شود و مردان گرجی اغلب در مناسبت های خاص، عروسی ها، جشن ها و غیره آن را می پوشند. این کت پشمی یقه بلند که بیش از هزار سال توسط گرجی ها پوشیده می شد، به ندرت در دوران شوروی دیده می شد. حاکم است، اما اکنون، برای بسیاری نشان دهنده غرور به گذشته کشور است و به عنوان نمادی از هویت ملی عمل می کند. قابل توجه است که لباس این مرد زیبا الهام بخش بسیاری از طراحان برجسته گرجستانی شد، به ویژه دیوید کوما، که عناصری از لباس ملی گرجستان را در مجموعه های خود ادغام کرد.
سبک زندگی سنتی در اطراف اقلیم و زمین محلی توسعه یافت که به نوبه خود باعث ایجاد لباس های معمولی شد. اگرچه هر منطقه ای از گرجستان لباس متمایز خود را داشت، شباهت زیادی در چوخا (به روسی: cherkeska) دیده می شد، کت پشمی که معمولاً توسط مردان پوشیده می شد و برای نگهدارنده های کارتریج دوخته شده روی سینه مورد توجه قرار می گرفت. لباس زنان در بین مناطق، به ویژه در جوامع کوهستانی دورافتاده، بسیار متنوع تر بود.
شاهزاده واخشتی باتونیشویلی (1696-1757) راه را در مطالعه لباس سنتی گرجستان هموار کرد و توجه خاصی به لباس دوران قرون وسطی و لباس نسل خودش داد. مسافران خارجی مانند آرکانجلو لامبرتی و ژان شاردن نیز سهم قابل توجهی در این موضوع داشتند. دومی در دهه 1670 به گرجستان سفر کرد و یادداشت‌های بسیار دقیق او بینش‌های ارزشمندی در مورد لباس‌های محلی آن زمان و همچنین شباهت‌ها و تفاوت‌های بین لباس‌های ایرانی، گرجی و اروپایی ارائه می‌دهد.
به لطف این سوابق تاریخی و دیگر چنین سوابق تاریخی، ممکن است امروز تصویری از لباس‌های سنتی گرجستان از هر منطقه از کشور کنار هم قرار گیرد.
لباس‌های ملی گرجستان نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ آن دارد. توسعه آن لباس‌ها دوره‌ای طولانی را پشت سر گذاشت و آنچه امروز گرجی‌ها دارند، نسخه‌ای مدرن‌شده از لباس‌های قدیمی است. چوخا کتی است که از پشم با یقه بلند درست می‌شود و یک لباس سنتی مردانه است که مردم قفقاز می‌پوشند.
تاریخ لباس محلی گرجی
اطلاعات در مورد لباس های ملی گرجستان محدود است. این لباس با دوره های فردی، کشورها و لایه های اجتماعی مشخص می شود. پارچه، مدل مو، مدل ریش، الگوی لباس و لوازمی که برای تزیین لباس استفاده می‌شود، شرایط اقتصادی و شرایط زندگی فردی را که آن را می‌پوشد مشخص می‌کند.
با وجود تنوع قومیتی کشور، چوخا دارای سه گونه مختلف کوهستانی، گرجی شرقی و گرجی غربی است. هر یک از این لباس‌ها تفاوت‌های ظریف خود را دارند که با فرم‌های لباس باستانی گرجی مرتبط است.
مردم به انتخاب پارچه و تزیین محصول نهایی توجه ویژه ای داشتند. فرهنگ آن لباس‌ها نه تنها بر پارچه باکیفیت و توانایی ساخت آن دلالت دارد، بلکه بر نحوه پوشیدن آن نیز دلالت دارد.
برای مرد گرجی، پارچه اصلی چوخا همراه با کفش مناسب، کلاهی از پوست گوسفند، کمربند نخ نقره ای و غلاف بود. از قرن نهم تا دهه 1920 به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. امروزه مردم هنوز آن را به عنوان نماد غرور ملی در جشن ها و جشنواره ها می پوشند.
نام و انواع
چوخا از پارچه ضخیم ساخته شده است و در قسمت پایین شل می شود. در برخی از مناطق قفقاز نیز چوخا برای زنان وجود دارد.
چهار نوع چوخا وجود دارد: چوخا کارتل-کاختی (کارتلی و کاختی استان های شرقی گرجستان هستند)، چوخا خوسورتی (از منطقه خوسورتی گرجستان)، چوخای آجری که چاکورا نیز نامیده می شود (عمدتاً در استان های گرجستان غربی مانند آجارا و گوریا یافت می شود. همچنین در لازتی که اکنون بخشی از جمهوری ترکیه است استفاده می شود، و چوخای عمومی قفقازی که شبیه چوخای کارتل-کاخی است اما کمی بلندتر است.
چوخا آخالوخی
چوخا آخالوخی با نگهدارنده های فشنگ بر روی سینه، لباس راحتی برای رزمندگان بود. عملکرد مؤثر چوخا آخالوخی باعث گسترش آن از گرجستان به قفقاز شمالی شد. از قفقاز شمالی در بین قزاق ها پخش شد.
در پایان قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، سلاح گرم جایگزین شد و ارزش عملی نگهدارنده گلوله از بین رفت، اما همچنان به عنوان ویژگی جدایی ناپذیر چوخا و نماد شجاعت مردانه باقی ماند.
چوخا خوسورتی
اعتقاد بر این است که منطقه Khevsureti چوخای معمولی گرجستان نزدیکترین منطقه به نسخه قرون وسطایی است. بیشتر کوتاه است و اشکال ذوزنقه ای دارد. قسمت جلو دارای تزیینات و سوراخ های زیبا در طرفین است که تا کمر ادامه دارد. تزیینات روی چوخای خفسور عمدتاً شمایل و صلیب است.
چوخا کارتل-کاختی
این چوخا برخلاف چوخا خوسورتی بلندتر است و شکل‌های مثلثی روی سینه دارد که پارچه‌ای پیراهن‌مانند درونی به نام ارخالوخی را نمایان می‌کند. در هر دو طرف قفسه سینه نوارهایی دارد – «جیب‌هایی» مملو از لوازم جانبی گلوله مانند به نام ماسری. در زیر کمر دارای چاک هایی در کناره ها است و بدون کمربند پوشیده می شود. آستین بلند کارتلی-کاختی می تواند سیاه، قرمز تیره یا آبی باشد.
چوخا عمومی قفقازی
چوخای قفقازی هم مانند نسخه کارتل-کاختی در بیشتر موارد تزئینات مختلفی دارد. دارای کمربندهای چرمی مشکی است که با قطعات نقره تزئین شده است و معمولاً از کمربند کارتل-کاختی بلندتر است.
رنگ ها نیز می توانند متفاوت باشند: سیاه، سفید، آبی، خاکستری، قرمز یا حتی قهوه ای. آذری ها آن را برای اجرای سبک موسیقی محلی خود به نام موغام می پوشند. به طور سنتی، رنگ چوخا آنها سن شخصی را که آن را می پوشد تعیین می کند.
لباس های ملی زنان گرجستان
لباس های سنتی زنان در گرجستان بسیار زیبا هستند. این یک لباس بلند به نام “kartuli” است، کمربند محکم، با نیم تنه تزئین شده و دامان بلند. کمربند به زیبایی تزئین شده است، تقریباً تا کف زمین.
روسری گرجی نیاز به توجه ویژه دارد. از «لچاکی» (چاقی سفید مثلثی)، «کوپی» (پرده نازک از ابریشم و پنبه)، «چیختا» (لبه مقوایی دوخته شده با مخمل)، «بغدادی» (روسری تیره) و «چدری» تشکیل شده است. (پرده بزرگ کالیکو که تمام بدن را به استثنای صورت یا فقط چشم ها می پوشاند).
زنان ثروتمند گرجستانی لباس های قرمز روشن، زرد، سفید، آبی یا سبز می پوشیدند. لباس ها به زیبایی تزئین شده اند، اما نه زیاد.
لباس بیرونی از مخمل روشن یا ابریشم با آستر خز ساخته می شد. به آن «کتیبی» می گفتند.
زنان جواهرات را بسیار دوست دارند. جواهرات از مرجان قرمز و کهربا ساخته می شد. همچنین زنان گرجستانی از آرایش ملایمی (رنگ رژگونه، مو و ابرو) استفاده می کردند که ویژگی های آنها را برجسته می کرد. یک مدل موی گرجی خاص وجود دارد – چندین موی بافته بلند.
لباس سنتی گرجستان بازتابی مناسب از میراث فرهنگی مردم بومی گرجستان است. در لباس مرسوم لباس ملی گرجستان، سازگاری مردم گرجستان، وفاداری به سنت و قدردانی از زیبایی های زیبایی شناختی نشان داده می شود.
کفش سنتی گرجستان
کفش های سنتی گرجستان معمولا با استفاده از رنگ های خاموش مشکی، قرمز، سبز و قهوه ای روشن ساخته می شدند. سلطان صبا اوربلیانی دیپلمات گرجستانی قرن هفدهم تا هجدهم در نوشته‌های خود به انواع کفش‌های محلی اشاره می‌کند:
تسوغا را هم مردان و هم زنان در خانه می پوشیدند. آنها از چرم با رنگ های مختلف دوخته شده بودند و لبه ها به زیبایی تزئین شده بودند.
کالامانی کفش های چرمی رایجی بود که روستائیان از قرن 10 تا 11 می پوشیدند.
موگوی چکمه های چرمی بلندی بود که پادشاهان و اشراف می پوشیدند.
